eski yunan deyimlerinin türkçe karşılıkları

1. Αβρόχοις ποσί = Με στεγνά πόδια, χωρίς κόπο, χωρίς ζημιά ηθική ή υλική.

Kuru ayaklarla. Emek harcamadan, maddi ya da manevi bedel ödemeden.

60 bin kişi, kuru ayaklarla Kızıldeniz’in ortasından geçtiler.

2. Άγνωστοι αι βουλαί του Υψίστου = Άγνωστες οι σκέψεις του Θεού.

Tanrının düşünceleri bilinmez.

3. Αγρόν ηγόρασε = Αδιαφόρησε, δεν ενδιαφέρθηκε.

Του είπα να μη πάει σ’ εκείνη τη συνάντηση, αλλά εκείνος αγρόν ηγόρασε. Κατά Λουκάν


 14, 18: «Ο πρώτος είπεν αυτώ. Αγρόν ηγόρασα, και έχω ανάγκη εξελθείν και ιδείν 


αυτόν...».

kayıtsız kalmış, ilgilenmemiş

4. Άγομαι και φέρομαι = Καθοδηγούμαι, παρασύρομαι, είμαι έρμαιο στα χέρια 
   
   
   
   κάποιου.

Yönlendirilmek, sürüklenmek

5. Άδυτον αδύτων = Ολωσδιόλου απόκρυφο, μυστικό και απρόσιτο μέρος.

Gizli saklı yer

6. Αγρός του κεραμέως = Για κτήμα ή άλλο περιουσιακό στοιχείο που έχει αφεθεί
   
   
    έρημο και απροστάτευτο (Ματθ. 27, 7: «Συμβούλιον δε λαβόντες ηγόρασαν εξ’ αυτών
   
   
   
    τον αγρόν του κεραμέως εις ταφήν τοις ξένοις»).

Bakımsız, virane bırakılmış bina ya da potansiyel zenginlik

7. Αι γενεαί πάσαι = Όλες οι γενιές των ανθρώπων. Από το γνωστό εγκώμιο (γ’ στάση) 
   
   
   της Μ. Παρασκευής.

İnsanlığın bütün nesilleri

8. Αιδήμων σιγή = Ένοχη σιωπή. Και τώρα η κυβέρνηση τηρεί αιδήμονα σιγήν για αυτό 
   
   
   το θέμα...

Suçortağı sessizlik, görmezden gelmek

9. Αιδώς Αργείοι = Ντροπή κύριοι! Δεν ντρέπεστε επιτέλους; Χρειάζεται και λίγο
   
   
    φιλότιμο. Φράση που φώναξε ο Στέντορας στην προσπάθειά του να παρακινήσει τους 
   
   
   
   Αργείους να δείξουν θάρρος στον αγώνα εναντίον των Τρώων, μετά την αποχώρηση
   
   
   
    του Αχιλλέα από τη μάχη. Ομηρική φράση (Ιλ.Ε.787).

Utanın beyler! Biraz şeref gerek.

10. Αιέν αριστεύειν = Πάντοτε να αριστεύετε (Ιλ.Ζ.208: «Αιεν αριστεύειν και υπείροχον 
    
    
    έμμεναι άλλων»).

Her daim seçkin başarınız olsun

11. Αιχμή δόρατος = Το δυνατότερο σημείο .Το ισχυρότερο ατού μας.

En güçlü noktası

12. Άκρατος οίνος = Ανέρωτο, ανόθευτο κρασί.
    
    
    
    Sınırsız şarap

13. Άκρον άωτον = Αποκορύφωμα, ακρότατο σημείο (Πίνδαρος).

Zirve, Mantıki sınır, en uç nokta

14. Άλλαι μεν βουλαί ανθρώπων, άλλα δε Θεός κελεύει = Άλλα τα σχέδια των 
    
    
    ανθρώπων και άλλοι οι ορισμοί του Θεού.

İnsanların planları ve tanrının niyetleri farklıdır.

15. Αιώνιοι μοναί = Στη φράση «απεδήμησεν (ή εξεδήμησεν) εις τας αιωνίους μονάς».

Sonsuzluk, sonsuzluğa uğurlamak

16. Αγαθόν το εξομολογείσθαι = Είναι καλό το να εξομολογείται κανείς (Ψαλμ. 91.1).

Günah çıkarmak iyidir.

17. Αγαπάτε αλλήλους = Να αγαπάει ο ένας τον άλλο.

Ιωάννη, 15.12 και 17: «Αύτη εστίν η εντολή η εμή, ίνα αγαπάτε αλλήλους καθώς 


ηγάπησα υμάς».

Birbirinizi seviniz

18. Άλας της γης = Αλάτι της γης.

Αυτοί έχουν την ψευδαίσθηση ότι είναι το άλας της γης (ότι δηλ. είναι μοναδικοί στη 


γη).

Yeryüzünde bulunmaz nimet olduğunu sanan

19. Αλήστου μνήμης = Αείμνηστος, αλησμόνητος.

Unutulmaz anı

20. Αμ’ έπος αμ’ έργον = Το’ πε και το’ κανε. Ηρόδοτος, ΙΙΙ, 135 «Άμα έπος τε και έργον 
    
    
    εποίει».

Söyledi ve yaptı

21. Άμα τη εμφανίσει (τη εντολή, προσκλήσει) = Με την εμφάνιση, εντολή, 
    
    
    πρόσκληση.

22. Αλλήλων τα βάρη βαστάζετε = Να έχετε μεταξύ σας αλληλεγγύη.

Παύλου, Προς Γαλάτας, 6.2: «Αλλήλων τα βάρη βαστάζετε, και ούτως αναπληρώσατε 


τον νόμον του Χριστού».

Aranızda dayanışma olsun

23. Ανά τας ρύμας και τα αγυιάς = Στα σοκάκια και στους δρόμους.

Sokaklarda

24. Αναβαλλόμενον = Του έψαλε τον αναβαλλόμενον, του έκανε παρατηρήσεις πολλή 
    
    
    ώρα (από τροπάριο της Αγ. Παρασκευής).

25. Ανάγκα και θεοί πείθονται = Στην ανάγκη υποκύπτουν ακόμη και οι θεοί.

Σιμ. 139: «Ανάγκα δ’ ουδέ θεοί μάχονται» δηλ. στην ανάγκη ούτε και οι θεοί δε μπορούν ν

α αντισταθούν.

Tanrılar bile ihtiyaçlara boyun eğer

26. Ανακρούω πρύμναν = Οπισθοχωρώ κωπηλατώντας ανάποδα, υπαναχωρώ, κάνω 
    
    στροφή. Η κυβέρνηση με την πρώτη επίθεση της αντιπολίτευσης ανέκρουσε πρύμναν.

Yön değiştirmek, geri çekilmek, teslim olmak

27. Αναξέω πληγάς = Ξαναθυμίζω παλιά μίση.

Eski defterleri yeniden açmak

28. Ανδρός χαρακτήρ εκ λόγου γνωρίζεται = Ο χαρακτήρας ενός ανθρώπου 
    
    αποκαλύπτεται από τον τρόπο που συζητεί (Μενάν. Απόσπ. 66).

Bir insanın karakteri, tartışma biçiminden belli olur

29. Ανδρών επιφανών πάσα γη τάφος = Των ενδόξων ανθρώπων είναι τάφος κάθε Γη 
    
    (Θουκ. Επιτάφιος του Περικλή ΙΙ,43.3).

Şanlı insanlar için her yer mezar olabilir

30. Ανέγνων,έγνων,κατέγνων = Διάβασα, κατανόησα, καταδίκασα. Φράση του 
    
    Ιουλιανού του Παραβάτη, όταν διάβασε βιβλίο με περιεχόμενο χριστιανικό γραμμένο 
    
    σε αρχαίους στίχους.

Okudum, anladım, suçladım

31. Άνευ αιδούς = Χωρίς ντροπή.

Utanmaksızın

32. Άνευ αποχρώντος λόγου = Χωρίς σοβαρό λόγο.

Του επιβλήθηκε τόσο βαριά ποινή, άνευ αποχρώντος λόγου;

Ciddi bir gerekçesi olmaksızın

33. Άνευ ετέρας προειδοποιήσεως = Χωρίς άλλη προειδοποίηση.

Son uyarı

34. Άνευ λόγου, καθυστερήσεως, αξίας, αντικρύσματος, όρων, προηγουμένου, ουσίας, σημασίας, φόβου και πάθους.

35. Αντίπαλον δέος = Αντίπαλος, ανταγωνιστής Ισορροπία προερχόμενη από το φόβο 
    
    των δυο αντιπάλων. Τώρα που κατέρρευσε η Σοβιετική Ένωση και χάθηκε το αντίπαλο 
    
    δέος, η Αμερική συμπεριφέρεται αλαζονικά (Θουκυδ. ΙΙΙ 11.2).

36. Αντί πινακίου φακής = Για ένα πιάτο φακή, για ένα ασήμαντο ποσό . Πούλησε το 
    
    αμάξι του αντί πινακίου φακής.

37. Αντί του μάννα χολήν =Αντί ευγνωμοσύνη του έδειξε αχαριστία. Τον βοήθησε 
    
    τόσο πολύ και εκείνος αντί του μάννα χολήν.
    
    
    
    
    
    

38. Άπαγε απ’ εμού = Μακριά από εμένα.

Benden uzak Allah’a yakın

39. Άπαγε της βλασφημίας = Μην το πεις αυτό. Μην το σκεφτείς αυτό.

Öyle deme ve öyle düşünme

40. Απ’ άκρου εις άκρον = Σε όλη την έκταση, παντού.

Her yerde

41. Απευκταίον = Δυσάρεστο, συμφορά.

üzücü

42. Απήγξατο = Στη φράση «Ήλθε στο απήγξατο», δηλ. σε δεινή θέση, σε σημείο απελπισίας.

Umutsuzluk noktası

43. Απλούς ο μύθος της αλήθειας = Ο λόγος της αλήθειας είναι απλός.

Gerçeğin sözleri sadedir.

44. Απνευστί = Χωρίς αναπνοή, μονορούφι.

Bir nefeste, soluk almaksızın

45. Από θεού άρξασθε = Ας κάνουμε πρώτα την προσευχή μας, ας αρχίσουμε την 
    
    εργασία μας επικαλούμενοι πρώτα τη βοήθεια του Θεού.

Allah’ın izniyle işimize başlayalım

46. Από καθέδρας  = Με ύφος αυθεντικό, δογματικό. Ομιλεί από καθέδρας, με ύφος μη 
    
    επιδεχόμενο αντίρρηση (ex cathedra).

Oturuduğu yerden konuşuyor

47. Από καιρού εις καιρόν = Κάποτε, κάποτε. Κατά διαστήματα.

Zaman zaman, ayda yılda bir

48. Από καρδίας = Από την καρδιά μου. Σε συγχαίρω από καρδίας.

yürekten

49. Από καταβολής κόσμου = Από την αρχή δημιουργίας του κόσμου.

Dünyanın yaradılışından beri

50. Από κύλικος μέχρι χειλέων πολλά πέλει = Μέχρι να φτάσει το ποτήρι στα χείλη, 
    
    
    πολλά μπορεί να συμβούν.

Bardak dudağa değene kadar çok şey değişir.